زن از دیدگاه یمانی آل محمد (ع)

چکیده

این مقاله به تبیین جایگاه زن از منظر سید احمدالحسن (ع) می‌پردازد؛ جایگاهی که بر پایۀ قرآن، عدالت و کرامت انسانی ترسیم شده است. در این نگاه، زن مؤمن همانند مرد، در ایمان، وظیفه و مسئولیت شریک است و توانایی دارد در صورت وجود شرایط لازم، در حکومت الهی نیز ایفای نقش کند. ایشان با رد نگاه مردسالارانه به اسلام، ریشه‌های اجتماعی احکام مانند تعدد زوجات در عصر پیامبر اسلام را تحلیل می‌کنند و آن را راه‌حل انسانی برای بحران‌های خاص آن زمان می‌دانند؛ نه ظلم به زن. افزون بر این، احکام جدید و اصلاحی در موضوعاتی چون آزادی ازدواج زنان بالغ، و بازنگری در مسئلۀ ارث با توجه به وظایف اجتماعی مرد، از سوی ایشان بیان شده که نشان از رویکردی پویا، منصفانه و متعهد به کرامت زن دارد. در مجموع، این مقاله سیمایی نوین از زن را در پرتو اسلام حقیقی و یمانی آل‌محمد (ع) ترسیم می‌کند.

از نظر خداوند زن و مرد در انسانیت و روح ایمان با هم تفاوتی ندارند. سیداحمدالحسن علیه السلام در این باره می فرمایند: «زن مؤمن مانند مرد مؤمن است. زن مؤمن نماز می گزارد، روزه می گیرد و به آنچه مورد رضای خداوند سبحان اوست عمل می کند دقیقاً مانند مرد مؤمن، مگر در برخی تفاصیل و خصوصیات. زن مؤمن مکلف است که نسبت به دین خود معرفت یابد و در حد وسعش، حق را به مردم بشناساند و ابلاغ نماید: «لا يُكَلِّفُ اللَّه نَفسًا إِلّا وُسعَها لَها ما كَسَبَت وَعَلَيها مَا اكتَسَبَت » ( خدا هیچ کس را جز به اندازه ی طاقتش مکلف نمی کند. نیکی های هر کس از آن خود اوست، و بدی هایش از آن خود اوست) ( بقره: 286 ) سید یمانی علیه السلام در مورد جابگاه اجتماعی زن و نقش زن در حکومت عدل الهی نیز با توجه به توانمندی های بانوان چنین فرموده اند:

« در دولت الهی، اگر خدا خواست که آن دولت در یک زمانی تشکیل شود، زن م یتواند در جایگا ههای بسیاری نقش داشته باشد. توانایی زن در بسیاری از جایگاه ها و کارها از مرد کم تر نیست، بلکه در بعضی از کارها زن از مرد بسیار بهتر است؛ و اسلام محدودیتی برای زن قائل نیست که به مقام و منصبی برسد تا جامعه را رهبری کند هر وقت که شرایط آن را داشته باشد و بتواند کار را به طور کامل و صحیح اداء کند. »

کسانی که با نگاهی کوته بینانه و بدون علم و آگاهی نسبت به اسلام اصیل، به این دین مقدس تهمت می زنند و اسلام را دینی مرد سالار و ظالم در حق زن مطرح می کنند و عمل ناصحیح برخی مدعیان دین داری اسلامی را به پای اسلام ناب محمدی می گذارند لازم است به جهت احترام به عقول خودشان و حق مردم، با اندکی انصاف یک بار هم نظرات خلیفه خداوند را بررسی کنند.

یکی از مواردی که عمدتا اسلام را به خاطر آن، تحقیر کننده ی زن و ظالم در حق زن معرفی می کنند، حکم تعدد زوجات در صدر اسلام است. سید احمدالحسن علیه السلام با توضیحی مختصر پیرامون این مساله و تبیین علت چندهمسری رسول الله، نه تنها وجود این قانون را در آن زمان ،خلاف کرامت و جایگاه زن نمی دانند بلکه با بیانی زیبا و متناسب با اوضاع زمان، این حکم را راهی برای حفظ حیثیت زن و همچنین ضامنی برای سلامت نسل های بعد مطرح نموده اند: اما موضوع ازدواج در زمان رسول الله (ص) بویژه در محیط زندگی ایشان و حتی قبل از اسلام ، به دلیل فراوانی زنان نسبت به مردان، ازدواج متعدد بود. .. دلیل این مشکل در آن محیط ، جنگ و کارزار مستمر و راهزنی بود و این باعث شد که به طور مداوم تعداد بسیاری از مردان کشته شوند، در حالی که زنان در منازل خود خانه نشین بودند، و معمولا از منزل خارج نمی شدند و هیچ خطری آنها را تهدید نمی کرد، و حتی در جنگ ها، آنها را به اسارت می بردند اما به قتل نمی رساندند و این بر عکس مردان بود. و درصد بسیار زنان ، مشکل اجتماعی در همان محیط را تا درجه ای افزایش می داد، که بیشتر زنانی که موفق به ازدواج نمی شدند، پرچم هایی را بر می افراشتند و اعلام می کردند که مایل به ارتباط جنسی با مردان هستند، و به زنان صاحب پرچم های قرمز معروف بودند. و بسیاری از مردان، دختران خود را در حالی که کوچک بودند، در پدیده ی مشهور به «زنده به گور کردن دختران » ، می کشتند، و آن هم بدلیل فراوانی زنان در آن جامعه، و عدم دست یابی بسیاری از آنان به همسر، و پناه بردن به شهوت رانی، به بدون ضابطه و قانونِ اجتماعی بود(مانند ازدواج). و رسول الله (ص) قانونی را برای تنظیم ارتباط جنسی، در چنان جامعه ای، در قالب ازدواجی با قانون و ضابطه آوردند، به گونه ای که نسب ها ضایع نشوند. پس تعدد همسران را با قانون اجتماعی که ضامن حق و کرامت زن است، در چنین حالت سرگردانی اجتماعی، تشریع کردند، بگونه ای که زن وسیله ای نباشد، که مردان آن را دست به دست کنند، مانند زنان صاحب  پرچم ها. بلکه همسری محترم با حقوق قانونی برای مردی باشد . و قانون تعدد همسران که پیامبر(ص) آورد، بهترین راه حل برای پدیده ی اجتماعی سرگردانی زنان، بود. و در طی چند سال اندک ، پدیده زنده به گور کردن دختران و صاحبان پرچم های قرمز، به پایان رسید، این در مورد قانون گذاری رسول الله (ص) درباره ی پدیده تعدد همسران برای حل مشکل اجتماعیِ فراوانی تعداد زنان در جامعه بود.

اما در مورد تصرف ایشان (ص) ، دلیل آن به ویژه این بود که بیشتر مردان از ازدواج با چند زن، بدلیل دشواری زندگی و سختی تهیه غذا و امثال آنها، رویگردان بودند. پس اقدام رسول الله (ص) بر ازدواج با چند زن با وجود تنگ دستی ایشان ، برای تشویق دیگران بود، و اقدام ایشان خارج از حدود زندگی اجتماعی محیطی که در آن زندگی می کردند، نبود که آن محیط به مردانی که در آن زندگی می کردند فرض می کرد تا با چند همسر ازدواج کنند، تا معضل بزرگ فراوانی زنان نسبت به مردان حل شود، که راه حلی اخلاقی باشد و نیاز بیولوژی زنان به جنس مخالف را پُر کند و کرامت او را با تعدد زوجات حفظ نماید.

بعد از این توضیح اعتقاد دارم که از نادانی و بی خردی است که بر مردی که هفت زن را به همسری برگزیده اشکال وارد کنند، در حالی که در جامعه ای زندگی میکند، که در صد زنان نسبت به مردان ،هفت به یک است. زیرا تو در قرن بیست و یکم در جامعه ای زندگی می کنی که در صد زنان نسبت به مردان یک به یک است و اغلب مردان در آن فقط با یک زن ازدواج می کنند، پس ازدواجت با هفت زن در زمان تو و جامعه ی تو، اشتباه است، اما همچنین ازدواج آن مرد با یک زن در آن بُرهه از زمان و جامعه ای که در آن زندگی می کرد، اشتباه بود و بلکه اشتباهی بزرگ و ویران کننده ی جامعه بود، زیرا که باعث بوجود آمدن پدیده هایی مانند زنده به گور کردن دختران و صاحبان پرچم ها می شد. »ا

سید یمانی علیه السلام با نگاهی متعالی به زنان و حقوق زنان در عصر حاضر ،علاوه بر ارتقا معرفتی تمام انسان ها در نگاه به زن که پایه و اساس مبارزه با خشونت علیه زنان می باشد با ارائه احکام متناسب روز بسیاری از مشکلات و دل نگرانی های جامعه زنان را مرتفع نموده است که در ادامه به دو مورد در زمینه ازدواج و ارث زنان اشاره می کنیم.

آزادی زن برای ازدواج:

زن بالغ رشید ( کسی که به 18 سال رسیده باشد و رسیدن به سن تکلیف به تنهایی کفایت نمی کند) می تواند خودش ازدواج کند ( چه دائم باشد، چه موقت) وسرپرست او نمی تواند اعتراض نماید، چه باکره باشد و چه قبلاً شوهر کرده باشد. پاسخ های فقهی جلد 3 پرسش 139.

سهم ارث برای زن:

مسأله تفاوت میان مردان و زنان در ارث را قبلا بیان کرده ام که این امر به حقوق و وظایف و واجبات مربوط است؛ مرد مسئول حفظ زن در جامعه ای است که اکثر زنانش کار نمیکنند و مردان هستند که مدیریت امور را بر عهده دارند؛ و برای همین صحیح آن است که به طور کلی و در بستر تاریخی آن، به قانون بنگرند؛ نه این که بعضی از آنها بخشی از پاراگراف های قانون الهی را در یک دوره زمانی خاص در نظر بگیرند و بگویند که این ظالمانه است، این کارشان درست نیست، پس همانطور که سهم مرد مثل بهره دو زن است، همانطور هم مرد باید در حق زن انفاق کند کار زن در خانه، واجب شرعی ضمن عقد ازدواج نیست، فقط یک عرف و رسم اجتماعی در بعضی از جوامع است. به طور کلی، قضاوت ها و قوانین الهی با زمان و به هنگام لزوم، قابلیت تغییر را دارند، اما احکامی را که خلیفه الهی آنها را آورده است، کسی جز خلیفه الهی بعد از ایشان هم نمیتواند آنها را نسخ کند.

کلیدواژه‌ها

یمانی سید احمدالحسن کرامت زن حقوق زن حاکمیت الهی تعدد زوجات ازدواج زنان ارث زن احکام زنان خشونت علیه زنان آزادی زن حکومت عدل الهی نقش زن در اسلام فقه زن

امتیاز مقاله

0.00 از 5 (0 رأی)
امتیاز شما