گفت‌وگوی داستانی (تسلی‌دهنده)

سخن از «تسلی‌دهنده» است؛ او که از همان ابتدای حضورش در قلب ساره، آرامش‌بخشِ لحظاتش شده بود.
دقایق برای ساره به کندی می‌گذشت؛ گویی عجله داشت تا زمان بگذرد و سؤال‌وجواب‌ها تمام بشود و دوستان‌شان نیز به جمع ایمان‌داران به فرستادهٔ عیسی بپیوندند.

سروش که با توضیحات الیاس قانع نشده بود، گفت:

«درست است! عیسی گفت اگر نروم، تسلی‌دهنده نزد شما نخواهد آمد... و این اتفاق هم افتاد. روز پنطیکاست[1] را می‌گویم. پس از صعود عیسی به آسمان، روح‌القدس با قدرت عظیم بر شاگردان او نازل شد و آنها از روح‌القدس پر شدند. عیسی رفت و تسلی‌دهنده یا روح‌القدس را فرستاد.»

الیاس پاسخ داد:

«عذر می‌خواهم، رفیق! حتماً توضیحاتم کامل و کافی نبوده است و همین موضوع به برداشت اشتباه تو از سخنانم منجر شده است. دقت کن! ما هرگز اعطای روح‌القدس به شاگردان را در نبودِ عیسی انکار نمی‌کنیم. بله! در پنطیکاست و در غیابِ عیسی، روح‌القدس به شاگردان نازل شد؛ اما همان‌طور که پیش‌تر نیز گفتم، در آیۀ دیگری در انجیل یوحنا[2] می‌خوانیم که روح‌القدس در زمان حضور عیسی نیز داده شد و همین شاهد، برای بطلان این عقیده که روح‌القدس همان تسلی‌دهندﮤ وعده‌داده‌شده است، کفایت می‌کند.

بیا یک‌بار دیگر این بخش از کلام عیسی را مرور کنیم:

"... اگر نروم، تسلی‌دهنده نزد شما نخواهد آمد. اما اگر بروم، او را نزد شما می‌فرستم." روشن است که براساس این سخن، شرط آمدن تسلی‌دهندﮤ موعود، نبودنِ عیسی است. باید عیسی برود و او را بفرستد. باید عیسی نباشد تا او بیاید؛ پس عطا شدن روح‌القدس در زمان حضور عیسی و قبل از واقعۀ پنطیکاست نیز نشان از این حقیقت دارد که منظور عیسی از تسلی‌دهنده، اصلاً روح‌القدس نبوده است. امیدوارم این بار در بیان روشن‌ترِ توضیحاتم موفق بوده باشم.»

سپس الیاس از جای خود بلند شد و با لبخند گفت:

«بهتر است کمی به ذهنتان استراحت دهید. من هم بروم و برایتان قهوه درست کنم.»

ساره که از پیشنهاد الیاس متعجب و دلخور بود، به‌دنبالش به آشپزخانه رفت و به‌آرامی گفت:

«الیاس جان! چه وقت استراحت بود؟ هر چیزی را که برای پذیرایی لازم بود روی میز گذاشتم تا دیگر نیازی به برخاستن و رفتن و قطع سخنانمان نباشد.»

الیاس خندید و گفت:

«حالت را می‌فهمم، ساره جانم! چون من هم حالِ تو را دارم. اشتیاقم برای سخن گفتن از احمد الحسن، بیشتر از تو نباشد؛ کمتر هم نیست. اما صبر داشته باش. ما باید به آنها فرصت فکر کردن بدهیم. بگذار چند دقیقه‌ای در سخنانمان بیندیشند و اگر سؤالی برایشان مطرح شود، همین ‌جا و در حضور خودمان بپرسند.

خودمان را که یادت می‌آید! برای پرسیدن سؤال‌هایمان به کلیسا می‌رفتیم و کشیش استیفان، بدون ذکر حتی یک دلیل محکم از کتاب مقدس، تنها بر طبل انکار احمد الحسن می‌کوبید. خدا هدایتش کند. از خداوند سپاس‌گزارم که ما را از بیراهه‌های گمراهی به یگانه راهِ حق و راستی هدایت کرد.»

ساره توضیحات همسرش را پذیرفت و سپس در درست‌کردن قهوه به او کمک کرد.

آنها در حالی وارد سالن پذیرایی‌شان شدند که ایمان، یکی دیگر از دوستان قدیمی الیاس، در حال گفت‌وگو با سروش بود و هنگامی که ساره و الیاس را دید، به طرفشان رفت و یک فنجان قهوه برداشت و پس از تشکر گفت:

«الیاس، داشتیم با سروش دربارﮤ توضیحاتت صحبت می‌کردیم. اصلاً فرض کن ما این نکته را‌ براساس - این سخن عیسی که:

"... اگر نروم، تسلی‌دهنده نزد شما نخواهد آمد" ‌- بپذیریم که باید عیسی برود تا تسلی‌دهنده بیاید.

اما قبول کن که دلیل محکم‌تری در کتاب مقدس وجود دارد که بر روح‌القدس‌بودنِ تسلی‌دهنده تأکید می‌کند. حتماً بارها این آیه را خوانده‌ای:

«لیکن تسلی‌دهنده یعنی روح‌القدس که پدر او را به اسم من می‌فرستد، او همه‌ چیز را به شما تعلیم خواهد داد و آنچه به شما گفتم، به یاد شما خواهد آورد.»[3]

فکر نمی‌کنم صریح‌تر از این بیان داشته باشیم:

«تسلی‌دهنده یعنی روح‌القدس ...» در مورد این آیه چه می‌گویی؟»

الیاس پاسخ داد:

«سؤال بسیار خوبی بود، ایمان. سپاس‌گزارم. حال بنشین و قهوه‌ات را بنوش، من هم پاسخت را می‌دهم.

اول این‌که ما دلایل دیگری نیز داریم که ثابت می‌کند روح‌القدس نمی‌تواند تسلی‌دهندﮤ وعده‌داده‌شده باشد؛ که به یاری خداوند آنها را هم بیان می‌کنم. اما اکنون به پاسخ این سؤال بپردازیم:

می‌گویی در این آیه به‌صراحت از کلمۀ روح‌القدس استفاده شده و نتیجه می‌گیری که قطعاً خودِ روح‌القدس، منظور آیه است.

بسیار خوب رفیق! اکنون من آیه‌ای را می‌خوانم و سپس سؤالی دارم که در انتها خواهم پرسید:

«ای عزیزان، هر روحی را باور مکنید، بلکه آنها را بیازمایید که آیا از خدا هستند یا نه؛ زیرا انبیای دروغینِ بسیار به دنیا بیرون رفته‌اند.»[4]

عجیب است! آیه از آزمودنِ روح‌ها سخن می‌گوید!

دوستان، می‌توانید ما را راهنمایی کنید؟ ما نمی‌دانیم که چگونه می‌توان روح‌ها را بیازماییم! و اصلاً آیا آنچه که دیده نمی‌شود، قابل آزمودن است؟»

لحظاتی گذشت و کسی پاسخی نداد. الیاس ادامه داد و گفت:

«خب، واضح است که روح‌ها را نمی‌توان آزمود. پس منظور آیه چیست؟»

ناگهان سروش به‌آرامی خندید و گفت:

«این الیاسی که من می‌بینم، فکر همه‌جا را کرده است! انگار پیشاپیش از واکنش‌های احتمالی ما آگاه است و خود را برای تمامی‌شان آماده کرده است.

درست است! اصلاً روح قابل دیدن و قابل آزمودن نیست. آیه می‌گوید:

"... هر روحی را باور نکنید، بلکه آنها را بیازمایید که آیا از خدا هستند یا نه."

و منظور این است که به هر کسی که از راه برسد و ادعا کند که تحت‌تأثیر روح خداوند است، اعتماد نکنید.

جالب است! چندی پیش دربارﮤ همین آیه به‌سراغ تفاسیر چندین مفسر[5] رفتم که خلاصۀ نظرات آنها این بود که منظور از روح در این آیه، موجودات نامرئی نیستند؛ بلکه به مدعیانی که خود و آموزه‌های‌شان را الهام‌گرفته از روح خدا معرفی می‌کنند، اشاره دارد.»

این بار ساره بود که با شوق وصف‌ناپذیری گفت:

«اجازه دهید که من توضیحاتتان را جمع‌بندی کنم: ما آیه‌ای داریم که از آزمودنِ روح سخن می‌گوید و اکنون واضح شد که منظور از آن، افرادی هستند که تحت‌تأثیر روح خداوند هستند، نه موجودات نامرئی. از طرفی دیگر، آیه‌ای داریم که می‌گوید:

«تسلی‌دهنده یعنی روح‌القدس که پدر او را به اسم من می‌فرستد ...»

پس در اینجا نیز منظور این نیست که فرستادﮤ عیسی، روح‌القدس است؛ بلکه روح‌القدس، همراه و ملازمِ تسلی‌دهنده است و بر وی نازل می‌شود.

همان‌طور که الیاس گفت، ما شواهد بسیاری داریم که نشان می‌دهند روح‌القدس، هرگز نمی‌تواند تسلی‌دهندﮤ وعده‌داده‌شده باشد.»

این گفت‌و‌گوی داستانی ادامه دارد ...